Biểu hiện thiếu kẽm và selen ở trẻ nhỏ.

Kẽm và selenium - các vi chất dinh dưỡng quan trọng cần cho duy trì sức khỏe và tình trạng dinh dưỡng của con người.

Kẽm tham gia vào các hoạt động của trên 300 enzym trong các phản ứng sinh học quan trọng, trong đó có các enzym tiêu hóa, và đặc biệt là các enzym cần thiết cho sự tổng hợp protein, acid nucleic cũng như sự tổng hợp, bài tiết và hoạt động của nhiều hormon tăng trưởng quan trọng như GH, IGF-1, testosteron, insulin, thymulin. Thiếu kẽm gây ra tình trạng suy giảm tiêu thụ năng lượng nên thường kết hợp với thiếu năng lượng tế bào và nhiều dưỡng chất khác.

Selenium được chính thức công nhận là nguyên tố cần thiết cho sức khỏe con người vào năm 1990. Chức năng chủ yếu của chất khoáng vi lượng này là tham gia vào thành phần của men glutathione peroxidase, men này hoạt động cùng với vitamin E nhằm ngăn ngừa và bảo vệ sự tổn thương màng tế bào bởi các gốc tự do. Nồng độ selenium thấp là yếu tố nguy cơ cao của bệnh ung thư, bệnh tim mạch, bệnh viêm nhiễm và nhiều tình trạng bệnh lý khác gồm cả lão hóa sớm và hình thành đục thủy tinh thể.

Tìm hiểu cách bổ sung kẽm và selen cho trẻ.

Biểu hiện lâm sàng khi thiếu kẽm:

Thiếu kẽm gây suy giảm khả năng miễn dịch ở trẻ nhỏ (ảnh minh họa). 

Thiếu kẽm nhẹ và vừa là tình trạng khá phổ biến. Có thể nhận thấy trên một số biểu hiện cụ thể sau:

- Thiếu dinh dưỡng: Chậm tăng trưởng, suy dinh dưỡng nhẹ và vừa, giảm tiết sữa …

- Rối loạn tiêu hóa và chuyển hóa: Trẻ có tình trạng suy giảm tiêu thụ năng lượng như chán ăn, giảm bú, không ăn thịt cá, chậm tiêu, táo bón nhẹ; buồn nôn và nôn kéo dài ở trẻ, buồn nôn và nôn (nghén) ở phụ nữ mang thai.

- Rối loạn tâm - thần kinh: Rối loạn giấc ngủ,thức giấc nhiều lần trong đêm, khóc đêm kéo dài. Suy nhược thần kinh, rối loạn cảm xúc. Suy yếu hoạt động của não, chậm chạp, hoang tưởng, mất điều hòa lời nói, rối loạn vị giác và khứu giác, khuyết tật, bại não, chậm phát triển...

- Suy giảm khả năng miễn dịch: Nhiễm trùng tái diễn ở đường hô hấp (viêm mũi họng, viêm phế quản), viêm đường tiêu hóa, viêm da, viêm niêm mạc.

- Tổn thương biểu mô: khô da, viêm da vùng mặt trước hai chi dưới, nám da, bong da, dầy sừng và nứt gót da hai bên, viêm niêm mạc miệng, viêm lưỡi, dị ứng. Loạn dưỡng móng, viêm mé móng, tóc giòn dễ gãy, hói tóc.

-  Tổn thương mắt: sợ ánh sáng, mất khả năng thích nghi với bóng tối, mù đêm, quáng gà, khô m ắt, loét giác mạc.

- Da ngứa ngáy: Các triệu chứng kèm theo là vết thương khó lành và “hạt gạo” trên móng tay.

- Thiếu kẽm nặng biểu hiện đặc trưng bởi các tổn thương điển hình: viêm da, dầy sừng, sạm và bong da mặt ngoài hai cẳng chân (vẩy cá), hói, loạn dưỡng móng (móng nhăn, có vệt trắng, chậm mọc), khô mắt. Viêm quanh hậu môn, âm hộ, tiêu chảy. Tăng nhạy cảm đối với bệnh nhiễm trùng, gây ra nhiễm trùng tái diễn. Kích thích thần kinh, rối loạn nhận thức, mắc chứng ngủ lịm, chậm phát triển tâm thần vận động. Chậm phát triển giới tính, giảm năng tuyến sinh dục, ít tinh trùng, bệnh bất lực. Suy dinh dưỡng nặng, chứng lùn...

- Các trường hợp tăng nguy cơ thiếu kẽm: Cần bổ sung kẽm vào chế độ ăn cho các trường hợp: tăng nhu cầu về kẽm; giảm tiêu hóa hoặc hấp thụ kẽm; tăng mất kẽm; các bệnh bẩm sinh hoặc mạn tính gây thiếu kẽm. Stress liên tục, tiểu đường, hội chứng Down, bệnh hồng cầu hình liềm, vẩy nến, dị ứng, suy gan, nghiện rượu, xơ gan do rượu, viêm gan cấp, bệnh thận mạn tính, suy tụy, bệnh máu ác tính, nhiễm trùng mạn tính (lao, AIDS). Trẻ khuyết tật kèm thiếu dinh dưỡng như bại não, sụt cân, cơ teo nhão, albumin máu thấp, các bệnh nặng (phẫu thuật, chấn thương); trẻ biếng ăn, suy dinh dưỡng…

Tìm hiểu cách bổ sung kẽm và selen cho trẻ. 

 

Thực phẩm giàu kẽm (ảnh sưu tầm).

Biểu hiện lâm sàng khi thiếu selen:

- Dễ nhiễm trùng: Đây là triệu chứng xảy ra thường xuyên, khi cơ thể thiếu selen - chất giúp tăng cường khả năng miễn dịch - bảo vệ các tế bào khỏi thương tổn và phòng chống bệnh ung thư. Selen cũng quan trọng đối với khả năng sinh sản của nam giới.

- Sắc tố da: Biểu hiện là làm mất sắc tố ở da.

- Các trường hợp khác thiếu selen: Thiếu hụt selen trầm trọng có liên quan đến bệnh keshan, một rối loạn tim nặng nề chủ yếu ở trẻ con và phụ nữ trong tuổi sinh đẻ. Tuy nhiên những tình trạng thiếu selen trầm trọng như vậy rất hiếm gặp. Thông thường hơn là dạng thiếu selen trong chế độ ăn lâu dài là nguy cơ ung thư, bệnh tim và suy giảm miễn dịch, cơ thể nhạy cảm với các tổn thương oxy hóa chính, thay đổi trong hoạt động của các loại enzym, thay đổi cấu trúc sinh học và tăng nồng độ glutathione (Levander and Burk, 1996). Keshan là một bệnh địa phương, ảnh hưởng chủ yếu đến trẻ em và phụ nữ ở độ tuổi sinh đẻ tại một số vùng của Trung Quốc. Bệnh được biết đến qua các triệu chứng có liên quan tới cơ tim (cardiomyopathy), các sốc tim (cardiogenic shock) hoặc/và giảm lượng máu đến tim, cùng với tình trạng chết cục bộ của các mô tim (Ge và Yang, 1993).

Nếu dựa vào đặc điểm lâm sàng, tùy thuộc vào mức độ nguy cấp của bệnh có thể chia thành bốn thể là: cấp tính, bán cấp, mạn tính và tiềm ẩn (IOM, 2000).

 Tìm hiểu cách bổ sung kẽm và selen cho trẻ.

Công nghệ Bioenrich giúp tăng hàng nghìn lần hàm lượng khoáng vi lượng như kẽm, selen, sắt, … trong mầm các loại đỗ. Gần đây, Công ty CP Biolife đã cho ra đời sản phẩm UpKid từ công nghệ Bioenrich (www.biolife.vn) điều khiển quá trình nảy mầm của hạt đỗ xanh giúp chuyển hóa với hiệu suất tối đa khoáng chất vi lượng kẽm và selen vô cơ sang cấu trúc hữu cơ tự nhiên thân thiện với cơ thể của trẻ nhỏ, tăng khả năng hấp thu hoàn toàn tới 90%, không để lại dư thừa trong cơ thể.
Tìm hiểu sản phẩm Cốm dinh dưỡng Upkid - bổ sung kẽm và selen cho trẻ. 

Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thị Lâm
Phó Viện trưởng, Viện dinh dưỡng Quốc gia

Theo  báo Eva.vn